صراط در قرآناز صراط و میزان اعمال در قرآن یاد شده است و ما معتقد به وجود «صراط» و «میزان» در قیامت هستیم. ۱ - توضیح صراطصراط همان پلی است که بر روی جهنم کشیده شده و همگان باید از روی آن عبور کنند، آری راه بهشت از روی جهنم می‌گذرد! «وان منکم الا واردها کان علی ربک حتما مقضیا×ثم ننجی الذین اتقوا ونذر الظالمین فیها جثیا، همه شما (بدون استثنا) وارد جهنم می‌شوید، این امری است حتمی و قطعی بر پروردگارت، سپس آنها را که تقوا پیشه کرده‌اند از آن رهایی می‌بخشیم و ظالمان را، در حالی که به زانو در آمده‌اند در آن رها می‌سازیم». . عبور از این گذرگاه صعب العبور خطرناک بستگی به چگونگی اعمال انسانها دارد چنان که در حدیث معروفی می‌خوانیم: منهم من یمر مثل البرق، و منهم من یمر مثل عدو الفرس، و منهم من یمر حبوا، و منهم من یمر مشیا، و منهم من یمر متعلقا، قد تاخذ النار منه شیئا و تترک شیئا، بعضی مانند برق از آن می‌گذرند و بعضی همچون اسب تیز رو، بعضی با دست و زانو، بعضی همچون پیادگان و بعضی به آن آویزان می‌شوند (و می‌گذرند! ) گاه آتش دوزخ از آنها چیزی را می‌گیرد و چیزی را رها می‌کند! » [۳]
متقی هندی، علا ءالدین، کنز العمال، حدیث ۳۹۰۳۶.
[۴]
قرطبی، تفسیر قرطبی، ج۶، ص۴۱۷۵ ذیل آیه ۷۱ سوره مریم.
[۵]
بخاری، ابو عبدلله، صحیح بخاری، ج۸، ص۱۴۶.
۲ - معنای میزاناما «میزان» چنان که از نامش پیداست وسیله‌ای است برای سنجش اعمال انسانها، آری در آن روز همه اعمال ما را می‌سنجند و ارزش و وزن هر یک را آشکار می‌کنند: «ونضع الموازین القسط لیوم القیامة فلا تظلم نفس شیئا وان کان مثقال حبة من خردل اتینا بها وکفی بنا حاسبین، ما ترازوهای عدل را در روز قیامت بر پا می‌کنیم، و به هیچ کس کمترین ستمی نمی‌شود، حتی اگر به مقدار سنگینی یک دانه خردل (کار نیک و بدی) داشته باشد ما آن را حاضر می‌کنیم و (جزایش را به او می‌دهیم) و کافی است که حساب کننده باشیم! » . «فاما من ثقلت موازینه فهو فی عیشة راضیة واما من خفت موازینه فامه هاویة، اما کسی که در آن روز، ترازوهای اعمالش سنگین است، در یک زندگی رضایت بخش خواهد بود، و کسی که ترازوهایش سبک است جایگاهش دوزخ است! » آری عقیده ما این است که نجات و رستگاری در آن جهان بستگی به اعمال انسانها دارد، نه آرزوها و پندارها، هر کس در گرو اعمال خویش است و بدون پاکی و تقوا کسی راه به جایی نمی‌برد: «کل نفس بما کسبت رهینة، هر انسانی در گرو اعمال خویش است». . این شرح کوتاهی بود از چگونگی «صراط» و «میزان» هر چند جزئیات آن برای ما معلوم نیست و همان گونه که قبلا نیز گفته‌ایم چون سرای آخرت عالمی است بسیار برتر از جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، درک همه مفاهیم آن برای ما زندانیان دنیای مادی مشکل یا غیر ممکن است. ۳ - عناوین مرتبطصراط؛ صراط مستقیم؛ صراط مستقیم (قرآن)؛ تقوا و صراط مستقیم (قرآن) ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «صراط در قرآن»، تاریخ بازبینی۹۴/۱۲/۱۴. رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|